درد دندان همواره یکی از مشکلات گریبانگیر خانم ها در دوران بارداری می باشد که نمیتوان نسبت به آن بیتوجه بود. دندان درد در طول دوره بارداری تحت تاثیر دو عامل اصلی میباشد. اولین عامل مربوط به اینکه زنان در طول دوره بارداری به مشکلات دندان بیشتری مواجه می شوند که میتواند با درد دندان یا لق شدن آن برای بیمار همراه باشد ولی عامل دوم فقط یک تفکر نادرست در خصوص اجتناب از خدمات دندانپزشکی در بارداری به خاطر احتمال افزایش خطر برای جنین می باشد.در این مقاله از مجله دندون من به مشکلات دندانپزشکی در بارداری خواهیم پرداخت.
خانمهای بارداردر طی دوران بارداری مستعد ابتلا به مشکلات مختلف دندان مثل پوسیدگی دندان، بیماریهای لثه، مشکلات مربوط به رشد دندان عقل، ترک خوردن دندان، لق شدن دندان و… می باشند. علاوه بر این ، احتمال اینکه مشکلات دندان در طی دوران بارداری افزایش یابد و برای بیمار درد دندان شدید را به همراه داشته باشد وجود دارد. ما سعی کردیم در این مقاله چند مورد مهم و رایج از این دلایل را در ادامه شرح دهیم. از جمله این دلایل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
در طول دوران بارداری در بدن خانمها تغییرات هورمونی زیادی ایجاد می شود که میتواند باعث ورم و التهاب لثه ها شود که به این مشکل، ژنژیویت بارداری گفته میشود و در صورت عدم درمان بیماری، این مشکل میتواند زمینه بروز بیماری های لثه، عفونت شدید لثه و آبسه را فراهم گرداند. خاطر نشان می گردد در صورت ابتلا فرد به این بیماری ، میتواند برای شخص بسیار دردناک و طاقت فرسا باشد. ضمناً بیش از پنجاه درصد تمام زنان باردار با علائم ژنژیویت بارداری دچار میشوند.
تغییرات هورمونی و ویار حاملگی میتواند در رژیم غذایی فرد در طول دوران بارداری تغییراتی را ایجاد کند. تمایل به استفاده بیشتر از شکر و مواد غذایی شیرین در رژیم غذای و افراط درخوردن شیرینجات و برعکس آن استفده زیاد از ترشیجات و خوراکیهای ترش و اسیدی میتواند باعت ایجاد پوسیدگی در دندان شده و خطر ابتلا به درد دندان را بارداری افزایش دهد.
نیاز زنان باردار به کلسیم به دلیل تشکیل استخوان های کودک در دوران حاملگی افزایش میابد. در صورت تغذیه نامناسب و ناکافی و عدم استفاده از مکمل های دارویی، فرد دچار کمبود کلسیم شده و این حجم از کاهش سطح کلسیم بدن مادر میتواند در تامین مواد معدنی مورد نیاز برای مینای دندان اختلال ایجاد کرده وابتلا به پوسیدگی دندان و دندان درد را افزایش می دهد.
بسیاری از خانم ها در طول دوره بارداری به خصوص در ماههای اول حاملگی بدلیل تغییرات هورمونی، دچار حالت تهوع ، استفراغ و رفلاکس معده می شوند که این اتفاقها برگشت اسید قوی معده به دهان را در پی دارد. اسید معده باعث التهاب لثهها و از بین رفتن مینای دندان می شود. این شرایط باعث افزایش بیماری لثه و پوسیدگی دندان در خانم های باردار می شود.
زنان باردار بدلیل ویار حامگی خیلی از مواقع از بو یا مزه خمیردندان خوششان نمی آید به همین دلیل از مسواک زدن اجتناب میکنند. به این ترتیب، با عدم رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان، فرد بیشتر در معرض مشکلات دندان قرارمی گیرد و در نتیجه در طول دوره بارداری بیشتر دچار درد دندان می شود.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره یک دندانپزشکی شبانه روزی ایده آل
سوال بسیاری از خانم ها این است که ایا دندانپزشکی در بارداری مضر است؟ در جواب باید بگوییم بسیاری از خانم های باردار در طی دوران بارداری بدلیل حفاظت از جنین، از درمان مشکلات دندانی اجتناب می کنند که می تواند برای سلامت مادر و جنین خطرات جدی را بوجود آورد.
لذا در این رابطه لازم است به نکات زیر توجه شود:
مناسب ترین زمان برای استفاده از خدمات دندانپزشکی سه ماهه دوم بارداری می باشد. همچنین درمان دندانپزشکی در طول سه ماهه سوم برای جنین خطر زیادی نداشته اما ممکن است در این زمان تحمل نشستن بر روی صندلی دندانپزشکی برای مدت طولانی برای مادر باردار دشوار و سخت باشد. نکته دیگر مشکلات دندانی هستند که نیاز به عکس رادیولوژی برای تشخیص درست و درمان متناسب با آن دارند. متاسفانه عکس دندانپزشکی در بارداری ممنوع است و برای انجام این کار باید تا به دنیا آمدن فرزند خود صبر کنید.
درصورت نیاز به معالجه دندان در سه ماهه اول دوره بارداری یعنی زمان تشکیل اندامهای اصلی جنین ، لازم است در خصوص به تاخیر انداختن درمان برای چند هفته (به خصوص در مواردی که نیاز به تهیه عکس رادیولوژی وجود داشته باشد) با دندانپزشک صحبت و مشورت نمایید. به هر حال، ممکن است دندانپزشک بدلیل حاد بودن مشکل، بیمار را بلافاصله تحت درمان قرار دهد.
بیشتر بخوانید: دندانپزشکی ترمیم و زیبایی چیست؟
بیحسی دندانپزشکی در بارداری با داروهای طبقه B که داروهای مجاز و کم خطر محسوب می شوند انجام میگیرد. از جمله این داروها میتوان داروی بیحسی لیدوکائین را نام برد که استفاده از آن برای مادران باردار مجاز و در ایران نیز مرسوم است. این دارو برای مادران باردار کم خطر تر است و بنا به تشخیص پزشک بعد از 3ماهه اول بارداری در صورت نیاز اورژانسی میتوان از آن برای درمانهای دندانپزشکی استفاده کرد.
اگر جنین در سه ماهۀ اول بارداری در معرض مواد شیمیایی قرار بگیرد ممکن است دچار مشکلاتی شود زیرا اعضای بدن جنین بین هفته چهار تا دهم بارداری تشکیل می شود. به همین علت تاثیر منفی داروها در این دوره میتواند حتی منجر به مرگ جنین شود. بنابراین توصیه میشود اقدامات دندانپزشکی در بارداری در 3 ماه اول انجام نشود و به سه ماهۀ دوم یا سوم موکول شود.
پرکردن دندان های پوسیده درد بسیاری زیادی دارد که انجام آن بدون بی حسی امکان پذیر نیست. بنابراین پر کردن دندان در دوران بارداری، بدون دریافت بی حسی غیرممکن است. و باید به طور ایمن از درمانهای دندانپزشکی مرتبط با حاملگی استفاده شوند.
زمانی که توسط دندانپزشک نیاز به عصبکشی دندان برای بیمار تشخیص داده شود، لازم است اطلاعات صحیح ، کافی، دقیق و لازم درباره بارداری فرد در اختیار دندانپزشک قرار گیرد. دندانپزشک با در دست داشتن اطلاعات می تواند تصمیم مناسبی در خصوص روش و زمان درمان اتخاذ نماید. با توجه به اینکه سه ماهه اول بارداری مهمترین تاثیر را در رشد جنین و تشکیل اندامهای اصلی دارد در صورت عدم نیاز به درمان فوری برای شخص، میتوان درمان را به سه ماهه دوم یا حتی پس از به دنیا آمدن کودک موکول کرد. به هر حال، در صورت درمان اورژانسی و نیاز به عصب کشی دندان لازم است درباره شرایط بارداری با دندانپزشک صحبت شده و از ایمن ترین روش درمان برای بیمار استفاده شود. عصب کشی در دوران بارداری حساس و از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
استفاده از برخی روش های درمان خانگی برای تسکین موقت درد همچون کمپرس سرد، دهانشویه با آبنمک، روغن میخک و…در صورتی که درد دندان خفیف باشد مثمر ثمر بوده و می تواند بیمار را تا زمان مراجعه به دندانپزشک آرام کند. البته بهتر است قبل از استفاده از هر نوع درمان گیاهی خوب درباره آن تحقیق کنیم تا آسیبی به جنین وارد نشود چرا که بسیاری از گیاهان می تواند برای جنین خطرناک باشد.
در نهایت باید تاکید کنیم درمان های دندانپزشکی در بارداری شرایط خاص خود را دارند و خانمهای باردار نه تنها می توانند در دوران باردراری از خدمات دندانپزشکی استفاده کنند بلکه باید این کار را انجام بدهند تا از مشکلات دندانهای خود اعم از پوسیدگی ، بیماریهای لثه، و دیگر مشکلات مربوط به سلامت دهان خود باخبر شده و اقدام به پیشگیری و درمان نمایند. زیرا سلامت دهان و دندان علاوه بر تاثیری که بر سلامت مادر دارد برای سلامت جنین نیز بسیار مهم و ضروری می باشد. بنابراین بهتر است به عنوان یک خانم باردار بصورت منظم به دندانپزشک مراجعه کرده و سلامت دندان و دهان خود را چک کنید.
عدم تعادل هورمونی باعث دندان درد در دوران بارداری می شود اما این در صورتی است که شما مطمئن باشید دندانهایتان هیچ پوسیدگی ندارد. در غیر این صورت برای معاینه حتما باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
بهترین راه برای درمان دندان درد در دوران بارداری، مراجعه به دندانپزشک است. با این حال، در شرایط اضطراری میتوانید از داروهای خانگی، مانند شستشوی دهان با آب نمک، استفاده از روغن میخک و نعنارا نیز امتحان کنید.
در دوران بارداری باید عفونت در هرجایی از بدن مخصوصا دهان و دندان را جدی بگیرید. عفونت ممکن است باعث درد شدید شود و به طور مستقیم یا غیرمستقیم روی جنین شما تأثیر بگذارد.
داشتن دندان های سالم اعتماد به نفس شما را بهبود می بخشد. زمانی که دندان های شما سالم و سفید باشند، راحت تر می توانید با دیگران ارتباط برقرار کنید. شما هم چنین با اعتماد به نفس بیشتر در هنگام صحبت و در اجتماع صحبت می کنید، زیرا می دانید که لبخند چشم گیری دارید.